Ինեսա Գափոյանի բլոգ

5-րդ դարից, այսինքն՝ այբուբենի ստեղծումից հետո հայերենն անցել է զարգացման երեք շրջան՝ գրաբար (5-11-րդ դդ.), միջին հայերեն հայերեն (12-16-րդ դդ.) և աշխարհաբար (17-րդ դ. մինչև մեր օրերը)։ Աշխարհաբարն իր զարգացման ընթացքում երկփեղկվեց, և այսօր կա երկու գրական լեզու՝ արևելահայերեն և արևմտահայերեն։

Գտնե՛լ, թե որ շարքերում են բառերը դասավորված այբբենական կարգով։
1. այգաբաց, այգեբաց, այգեգործ, այգեգործություն, այգեպան
2. բախտ, բախտավոր, բակ, բաղադրիչ, բաղաձայն
3. թավիշ, թատերագետ, թարգմանել, թարթիչ, թիթեռ 
4. լավատես, լավորակ, լեգենդ, լեռնային, լեռնալիճ 
5. երանգ, երանելի, երաշխիք, երաշտ, երգ 
6. զանգ, զավակ, զարդարել, զարմանալ, զբաղվել
7. կատու, կարապ, կղզի, հազար, հաղթել 
8. անձնական, աստիճան, աստղ, աստղազարդ, աստղանիշ 
9. գեղեցիկ, գետեզր, գերկարճ, գինեթաս, գիպս 
10. ծանրորդ, կենցաղ, կղմինդր, համար, համարակալել

Վարժություն 1։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով է կամ ե։ 
Այգեէտ, այժմէական, անէական, անպատեհ, առէջ, առօրեական, անվրեպ, գոմեշ, գրեթե, դողերոցք, ելևէջ, երբևէ, երբևիցէ, էլեկտրաէներգիա, էմալե, ինչևէ, ինչևիցէ, լայնէկրան, խեցի, կրետ, հէկ, հապճեպ, հիպոթեզ, հյուլե, հնէաբան, մանանեխ, մանրէ, միջօրեական, որևէ, որևիցէ, պոեմ, սեթևեթել, վայրէջք, տիեզերք, տոթակեզ, տրիոլետ, քրիստոնեական։ 
 
Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով օ կամ ո։ 
Ականջօղ, ամանորյա, ամենօրյա, անօգնական, անօթևան, անորոշ, ապօրինի, արծաթազօծ, բացօթյա, բնօրրան, գազօջախ, գիշերուզօր, գիշերօթիկ, զորք, լավորակ, կեսօր, հանապազորդ, հանապազօրյա, հոգս, հօդս ցնդել, հոտնկայս, մեղմօրոր, մեղմորեն, միօրինակ,, նախօրոք, ոսկեզօծ, ջրօրհնեք, վաղորդայն, վաղօրոք, տասնօրյակ, տարորոշել, տափօղակ, օրըստօրե, օրորել։  
  
Վարժություն 3։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ը տառը։ 
Ակնդետ, ակնթարթ, անակնկալ, անընդհատ, առընթեր, առնչվել, գույնզգույն, դասընթաց, դասընկեր, երկնտրանք, ինքնստինքյան, լուսնկա, խոչընդոտ, կորնթարդ, համընկնել, հյուրինկալ, ձեռնտու, ճեպընթաց, մերթընդմերթ, նորընտիր, որոտընդոստ, սրընթաց, ունկնդիր։ 

Վարժություն 4։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով յա, իա, եա։  Հեքիաթ, ակացիա, բամիա, այծյամ, էներգիա, Անդրեաս, եղյամ, էքսկուրսիա, խավիար, կղզյակ, Սուքիաս, կրիա, միլիարդ, վայրկյան, Բենիամին, մումիա, Սիսիան, փասիան, միմյանց, Արաքսյա, դաստիարակ, լյարդ, քիմիա, օվկիանոս, անցյալ, Ազարյա, Անանիա, Եղիա, Եղիազար, Երեմյա, հեծյալ, Զաքարիա, Մարիամ, Ամալ, Օֆելյա։  
 
Վարժություն 5։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով յո, իո, եո։ 
Ամբիոն, աքսիոմ, բրաբիոն, լեգիոն, հետիոտն, արդյոք, մարմարիոն, թեորեմ, մեդալեոն, միլիոն, ակորդիոն, չեմպիոն, պանսիոնատ, Սրապիոն, տրիլիոն, օրիորդ ավիացիոն, ինդուկցիոն, ամեոբա, քամելեոն։

Վարժություն 6։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության գրելով յ տառը։ 
Կայուն, հայելի, Միքայել, զրոյական, էություն, նայել, վայելել, գայիսոն, էակ, ատամնաբույժ, Ռաֆայել , միայն, պոեմ, պոետ, միասին, հիանալ, թեյել, խնայել, հիանալ, որդիական։

Վարժություն 7։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բ, պ կամ փ։ Գաբրիել, սփրթնել, սփրդել, դարպաս, դարբին, շամփուր, երբ, իբրև, խաբել, խարխափել, Հակոբ, համբերել, ջրարփի, համբույր, փրփուր, հապճեպ, հափշտակել, հարբել, նուրբ, շաբաթ, որբ, Սերոբ, ապշել, սուրբ, սրբել, հղպանալ, ուրբաթ, Քերոբ, թփրտալ, աղբանոց, ցայտաղբյուր, եղբայր, ողբ։ 
Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով գ, կ կամ ք։ Անգամ, ավագ, կողպեք, գոգ, երգ, զուքել, թագավոր, վարակել, թարգմանել, կարագ, կարգ, հագնել, հանքափոր, հոգնել, հոգի, հոգնակի, ձագ, ձիգ, տարերք, ճիգ, ճրագ, մարագ, մարգարե, մարգարիտ, փեղկ, տրտմաշուլ, փողկ, նորոգել, շոգ, ոգի, բազրիք, պատարագ, պարգև, սուք, արտասուք, փակցնել, թաքցնել, ուրագ, օգնել, Օքսեն, վարուցանք, քսուք, օգուտ։ 
Վարժություն 8։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով դ,տ կամ թ։ 
Աղոթք, արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, թփուտ, արդուկ, բարդ, բերդ, բուրդ, դադար, դրդել, երդիկ, երդում, զարդ, լաջվարդ, զվարթ, լերթանալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, թուղթ, կարդալ, կենդանի, հաղորդել, պատգարակ, մարդ, նյարդ, սթափվել, թատերական, Նվարդ, որդ (ճիճու), որթ(խաղողի վազ), որդի, վարդ, Վարդան, վարդապետ, շքերթ, Վարդգես, վրդովել, օդ, օրիորդ, գնորդ, ժողովուրդ, խրտվիլակ, ընդամենը, ընդհակառակը, փարթամ, ընդհանուր, ընդունակ, ընեունել, ընթարմանալ։  
Վարժություն 9։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ձ, ծ կամ ց։ 
Արձակուրդ, ասացվածք, ընդարձակ, ատաղծագործ, գլուխկոնծի, համարձակ, բարձ, բարձել, թխվածք, բարձր, խցկել, առանցք, դաղձ, դարձ, կցկտուր, դեղձ, դեղձանիկ, հանդիպակած, դերձակ, դերցան, խուրց, ձվածեղ, հանդերձ, հինավուրց, լպրծուն, հարձակվել, համբարձվել, Համբարձում, փայծաղ, որձ, վարձ, ուրց, փորձ, օձ, օձիք։

Վարժություն 10։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ջ, ճ կամ չ։ 
Աղջիկ, ամբողջ, թարթիչ, աջ, ծխամորճ, առաջ, աճպարար, գոճի, խոճկոր, առաջին, կոճկել, առաջնորդ, արջ, զիջել, թռչել, թրջել, իջնել, կարկաչել, մեջ, միջև, մեջք, ողջ, մուրճ, ողջույն, մահճակալ, առողջ, ոջիլ, կաչաղակ, վերջ։  
Վարժություն 11։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ղ կամ խ։ 
Աղբյուր, աղջիկ, խրոխտ, աղտ (կեղտ), ախտ (հիվանդություն), հախճապակի, ա.ղքատ, բողկ, տախտակ, գաղթ, դաղձ, կմախք, դեղձ, դեղձանիկ, եղբայր, զեղչ, թուղթ, կեղտ, կողպեք, կողք, հաղթել, տախտկալի, հղկել, ճեղք, կխտար, մաղթել, մեղք, մղկտալ, շաղկապ, շղթա, թուղպ, ողբ, ողջ, ողկույզ, ցողաթաթախ, պղտոր, ուղտ (սապատավոր կենդանի), ուխտ (երդում, դաշինք), փեղկ, ծղնի, փողք, քաղցր, սանդուխք, ծխնելույզ, փախչել, սեղմել։ 
Վարժություն 12։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ր կամ ռ։ 
Վառվռուն, ախորժակ, բարբառ, խռխռալ, գանգուր, կենսաթրթիռ, թրթուր, կարկառել, երկնակարկառ, սարսուռ, ճանկռել, դռդռալ, կրճիկ, արժանի, ճռճռալ, արհամարհել, գրգիռ, խրճիթ, կրծել, խոշոր, խոժոռ, թռվռալ, խռթխռթալ, ծռմռել, փրփռալ, փրփրել, փորփրել, քրքրել։
Վարժություն 13։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով վ կամ ֆ։ 
Ավտոմեքենա, օվկիանոս, կարտոֆիլ, թավշյա, նավթամուղ, հարավային, կաքավ, ասֆալտ, հավք, գովք, զավթել, թովչանք, կաթվածահար, խռովք, հավք, սվինքս, փլավ։  
Վարժություն 14։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով հ տառը։ 
Ընդանուր, ընդճամենը, դազգա, արհեստ, խոնարհ, հայթայթել, ապաշխարել, խորհուրդ, ընդհուպ, անհեթեթ, ճանապարհ, շնորհ, հեղեղ, խոտհարք, հեղհեղուկ, շնորհակալ, աշխարհագրական, մահճակալ, խոնարհաբար, նշխարհ, խորհրդատու, Հովհաննիսյան, հեկեկալ, ճանապարհորդ, շնորհաշատ, արհամարհել, խորհել, օրհնանք։  
Վարժություն 15։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով և կամ եվ։ 
Ուղեվճար, ագեվազ, սերկևիլ, գերեվարել, գինեվաճառ, կարևոր, գինեվարպետ, դափնեվարդ, ոսկևորել, կարեվեր, հոգեվարք, հոգեվիճակ, ոգևորել, հարևան, ոսկեվազ, ոսկեվարս, արևելաեվրոպական, իջևանել։
Վարժություն 16։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով մեկ կամ կրկնակ բաղաձայն։ 
Անդորր, բաղդադ, պտտահողմ, բերրի, տայատեսակ, մրրիկ (հողմ), մրիկ (հացաբույսերի հիվանդություն), տարրական, տոննաա, սովալլուկ, տարրորոշել, այբբենական, երեսսրբիչ, երրորդ, հինգերորդ, չորրորդ, անդորրագիր, հովվասուն, ուղևոր, հորական, հովանոց, ուղղակի։  
Վարժություն 17։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բաց թողած տառերը (մ-ն, ժ-շ, զ-ս)։ 
ա) Ամբաստանել, ըմպանակ, ամբար, անբարիշտ, շամփուր, զամբյուղ, ամբարձիչ, ամբարտակ, շիմպանզե, ամբարտավան, ամբիոն, ամբոխ, ամբողջ, ամպամած, ամփոփ, ամֆիթատրոն, անբասիր, բամբակ, բամբուկ, թմբուկ, գամփռ, դամբարան, ըմբոստ, ըմբռնել, թմբլիկ, համբավ, անբավ, ճամբար, ճամփորդ, ճանապարհ, չեմպիոն, սիմֆոնիա, սմբակ, սուսամբար, փամփուշտ։  բ) Ապառաժ, պատշգամբ, գույժ, դշխեմ, դշխո, երախտահավ, խոշոռ, խոժոր, հուժկու, դրժել, նաժիշտ, օժտել։
գ) Ավտոբուս, գիպս, բզկտել, վազքուղի, նարգիզ, հիպնոզ, որպես, ֆիզկուլտուրա։